ریز فضای بخش های بیمارستانی

ریز فضای بخش های بیمارستانی

مقدمه :

تاریخچه خدمات بیمارستانی

پزشکی یکی از پر سابقه ترین نهادهای اجتماعی – فرهنگی است که به علت پیوستگی و قرابت آن با حیات انسانی از پدیده هایی است که انسان به طور مستقیم با آن در تماس می‌باشد. تاریخ بیمارستان با تاریخ پزشکی در هم آمیخته و در حقیقت رشد و پیشرفت بیمارستان متاثر از پیشرفت و توسعه روز افزون دانش و تکنولوژی پزشکی است.

علم پزشکی بصورت بخشی از نیاز انسان و تمایل او به بقاء، سابقه ای بس طولانی دارد.

مدارک تاریخی نشان می‌دهد که تحولات مربوط به امر پزشکی در بابل 600 سال قبل، یعنی 4000 سال پیش از یونان آغاز گشته است. همچنین مصر وارث یکی از کهن ترین سنت های پزشکی بوده است. در شرق آسیا و در تمدن باستان طب رونقی به سزا داشت. در منطقه دیگر آسیا، در سرزمین هندوستان تاریخ طب قدمت بسیاری دارد و می‌توان گفت که هندوان از نخستین ملت هایی بودند که به ساختن بیمارستان مبادرت ورزیده اند.

آریایی های قدیم بهداشت و پیشگیری از بیماری ها را بوسیله روش های خاص خود در صدر وظایف خویش می شناختند. آریایی ها در دستگاه حکومتی و دسته ها و اقوام کشور، مقررات و فرمانهای درست پزشکی و بهداشتی داشتند.

به استناد نوشته های به جای مانده اوستایی پنج دسته از پزشکان در زمان های پیش در ایران باستان شناخته شده‌اند که از نظر وظیفه و کیفیت کار و تخصص کاملا از هم تمیز داده شده‌اند:

1 آشو پزشک: پزشکی به کمک قانون مقدس اشا (پاکی) بیمارانش را درمان می کرده است.

2 داد پزشک: پزشکی که به کمک قانون درمان می‌کند، کسی است که روش های درمانی او به کمک‌«داشا» (قانون – داد – حق) و کاربرد روش های مخصوص بوده و وظایف درمانی ویژه ای را به بیماران خود فرمان می‌دهد.

3 ارور پزشک: پزشکی که به کمک عصاره گیاهان و دارویی گیاهی بیماری بیماران خویش را درمان می کرده است.

4 کارد پزشک: پزشکی که به کمک کارد درمان می‌کند، کسی است که روش درمانی او با کمک ابزار و آلات جراحی که وی برای درمان جسم بیماران به کار می برده، انجام می گرفته است.

5 مانتره پزشک: پزشکی که به کمک کلمات و وردهای مقدس و آسمانی درمان می نموده است.

در زمان ساسانیان دانشگاه جندی نیشابور پایه گذاری گردید و در بیمارستان مشهور جندی شاپور، پزشکان با روش های پزشکی به مداوای بیماران و تدریس طب و تحقیق می پرداختند.

پس از ظهور اسلام با رشد علوم و فنون و اهمیتی که دین برای بهداشت قائل است و دستورات اکیدی که در باب نظافت و پاکیزگی دارد، مردم شهرهای اسلامی نیز در دوران شکوفایی خود از پاکیزگی و بهداشت چشمگیری برخورد شدند.

پزشکی در این دوره به مانند سایر دانش ها از توسعه زیادی برخوردار گردید و کتاب های زیادی از یونانی و سایر زبان ها به عربی ترجمه و تدریس گردید و کتابهای بسیاری نیز به زبان عربی به رشته تحریر در آمد و بتدریج بیمارستانهایی به شیوه بیمارستان جندی شاپور ساخته است.

در صدر اسلام به هنگام جنگ ها محل خاصی برای نگهداری مجروحین جنگی اختصاص داده می‌شد و پس از آن اولین بیمارستان (دار المرضی) در دوره ولید عبدالملک ششمین خلیفه اموی (سال 86 هجری) در شهر دمشق ایجاد شد که فعالیت آن محدود به نگهداری جذامیان و معلولین بود.

از بیمارستان های معروف آن دوره از بیمارستان ری می‌توان نام برد که در سده سوم و چهارم در ایران بوده و رازی پزشک نامدار ایرانی برای مدتی ریاست آن را به عهده داشته است.

در عهد عضد الدوله دیلمی به تدریج خدمات بیمارستانی متداول تر شد. بیمارستان عضدی در بغداد به سال 372 هجری افتتاح شد. این بیمارستان تا مدت ها یکی از مراکز بزرگ درمان بیماران و تدریس علم طب بود. این بیمارستان تا سال 630 هجری برپا و دایر بوده است.

غیر از بیمارستان های مذکور در آثار مورخان و نویسندگان و سیاحان از وجود بیمارستان هایی در سایر شهرها و بلاد اسلامی نام برده شده است.

در قلمرو ممالک اسلامی دو نوع بیمارستان وجود داشته است:

1 بیمارستان های ثابت       2 بیمارستان های منقول

از نقطه نظر درمان بیمارستان به دو بخش بیرونی و اندرونی (به ترتیب سرپایی و بستری) تقسیم می شده است.

پس از دوران اوج تمدن اسلامی به تدریج دانش پزشکی نیز به همراه سایر علوم و فنون رو به افول گذارد.

پس از کنفرانس بین‌المللی که به سال 1279 هجری شمسی برابر با 1900 میلادی در پاریس منعقد شد و نماینده ایران نیز قطعنامه آن را امضاء کرد، اولین مجلس حفظ الصحه دولتی در سال 1284 در تهران تشکیل گردید و نظام نامه ای برای مجلس مزبور نوشته شد. این مجلس تا اواخر سال 1299 برقرار بود تا اینکه در سال 1300 شمسی «وزارت صحیه و امور خیریه» تاسیس شد و چند ماهی به این نام بود و سپس به نام «اداره کل صحیه مملکتی» نامیده شد و آن ضمن تشکیلات وزارت کشور اداره می‌شد.

در اواخر سال 1299 و اوائل سال 1300 شمسی بنگاه پاستور ایران در تهران تاسیس شد. در سال 1300 مدرسه داروسازی وابسته به مدرسه طب دار الفنون شروع به کار نمود.

در سال 1310 موسسه رادیولوژی تکمیل شد و در سال 1313 بیمارستان فیروز آبادی در تهران و جذامخانه مشهد بنیاد نهاده شدند و در سال 1320 اداره کل صحیه مملکتی به وزارت بهداری تبدیل شد.

در اروپا در دوره قرون وسطی دانش پزشکی نیز تحت تسلط کلیسا در آمده و بهر ترتیب بیمارستان از دوره قرون وسطی تا کنون «به ویژه در اروپا» تحولاتی را پشت سر گذاشته که می‌توان آن را به سه دوره متمایز تقسیم نمود:

1نظام سنتی

2 ملی شدن مراکز درمانی و جدایی مذاهب از درمان

3 تخصص گرایی و توسعه مراکز بهداشتی و درمانی و بیمارستانها

به همین ترتیب بیمارستانها که در واقع ستون فقرات مراقبت های بهداشتی درمانی جوامع را تشکیل می‌دهند از جنبه های فرهنگی، اخلاقی، علمی و تکنولوژیکی متحول شدند و بخش های پزشکی تخصصی تر و فرعی تر شده و مهارت حرفه ای کارکنان آن بستر شد. در مورد تخصص های مختلف پزشکی در بخش های بعد توضیحاتی آورده شده است.

نگاهی به سیاست گذاری ها در احداث بیمارستان در ایران

معیارهای ارزشیابی بیمارستان ها چند سالی است که نسبت به گذشته تغییر کرده است متولی این امر ابتدا بهداری های مناطق مختلف بودند ولی چند سالی است که به طور کلی بیمارستان های شهر تهران تحت حمایت و نظارت سه دانشگاه پزشکی علوم پزشکی ایران، شهید بهشتی و دانشگاه تهران قرار گرفته اند. بحث ارزشیابی بیمارستان ها و عملکرد آنها و نحوه بهره برداری بیمارستان ها مربوط به حوزه معاونت سلامت وزارت بهداشت است.

ریز فضای بخش های بیمارستانی

رختشوی خانه و استريل و اتو کلاو
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
12 پذيرش لباسها و ملحفه های کثيف 1
30 جداسازی و ضد عفونی 2
50 رختشوی خانه 3
35 اطوکشی 4
35 اتوکلاو 5
30 ضد عفونی تخت و ويلچر 6
5 انبار نگهداری ظروف استريل 7
20 استراحت پرسنل 8
14 سرويس بهداشتی 9
20 دوخت و دوز و تعميرات لباسها 10
45 انبار تحويل لباس و ملحفه ی تميز 11
15 مسئول رختشوی خانه 12
311 جمع 435=40%×311

آشپزخانه و غذاخوری
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
15 بارانداز 1
30
انبار زير صفر 2
30 انبار بالای صفر 3
10-12 انبار مواد و ظروف 4
10-12 انبار نمک 5
10-12 انبار ظروف يکبار مصرف 6
10=12 انبار کاغذ و لوازم 7
10-12 انبار پتو و ملحفه 8
10-12 انبار کپسول اکسيژن 9
10-12 انبار نان 10
35 انبار مواد غذايی خام 11
50 انبار روز 12
11 آماده سازی قبل از پخت 13
150 پخت غذا 14
20 توزيع غذا 15
150 سالن غذاخوری 16
20 شستشوی ظروف 17
12 مسئول آشپزخانه 18
16 2 اتاق پرسنل 19
6 3 سرويس بهداشتی 20
50 انبار هفته 21
100 انبار ماهيانه 22
617 جمع کل1045=40%×747

تأسيسات
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
65 اتاق تأسيسات 1
20 اتاق مسئول تأسيسات و پرسنل 2
20 انبار قطعات 3
20 انبار وسايل تعميراتی 4
15 بارانداز 5
20 برق اضطراری 6
50 انبار وسايل و لوازم 7
150 موتور خانه 8
100 ديزل خانه 9
260 جمع کل364=40

%×260
اداری

مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
4 اطلاعات و نگهبانی 1
15 خدمات 2
12 حراست 3
15 روابط عمومی 4
30-40 بايگانی و دبيرخانه 5
25 حسابداری 6
15 مدير حسابداری 7
15 معاون آموزشی 8
20 رئيس 9
12 منشی 10
12 آبدارخانه 11
20 انتظار 12
15 سرويس بهداشتی 13
15 معاون اداری و مالی 14
20 مدير داخلی بيمارستان 15
15 مسئول بهداشت بيمارستان 16
15 مدير پرستاری بيمارستان 17
12 صندوق 18
5 پذيرش بيمارستان 19
10 اتاق کشيک بيمارستان 20
12 نماينده نيروی انتظامی 21
12 اتاق نماينده بيمه 22
40 نمازخانه 23
40 کنفراس 24
371 جمع کل519=40%×371

درمانگاه
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
4 اطلاعات و نگهبانی 1
20-25 پزشک عمومی 2
25 4 اتاق معاينه 3
6 4 رختکن 4
15-20 پزشک کودکان 5
25 چشم پزشک 6
25-30 دندان پزشک 7
8 تاريکخانه 8
15 اتاق استراحت کادر 9
12 2 اتاق تزريقات 10
14 سرويس بهداشتی عمومی و پزشک 11
14 پذيرش درمانگاه 12

اورژانس
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
36 اتاق رئيس اورژانس 1
40 مسمومين 2
23 ايزوله 3
9 گان 4
14 سرويس 5
25-30 تروما 6
15 اسکرپ 7
8 استريل فرعی 8
25 پزشک کشيک 9
30 اتاق استراحت بيماران (کودکان) 10
30 اتاق استراحت بيماران (آقايان) 11
30 اتاق استراحت بيماران (خانمها) 12
22 سروم تراپی 13
16 ايستگاه پرستاری 14
20 اتاق دارو 15
55 استراحت 16
20 اتاق جراحی 17
40 سالن جراحی 18
7 اتاق کثيف 19
7 اتاق تميز 20
15 سرويس بهداشتی 21
486 جمع کل680=40%×486

بخش کودکان
مساحت به مترمربع تعداد استراحت کادر رديف
30 ايستگاه پرستاری 1
12 اتاق دارو 2
12 اتاق استراحت 3
30 اتاق کودکان سنين 5 و بالاتر 4
30 اتاق کودکان سنين 2 تا4 5
30 اتاق نوزادان 6
15 اتاق پرسنل خدماتی 7
20 اتاق پزشک 8
4 سرويسها 9
183 جمع کل256=40%×183

بخش زنان و زايمان
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
10 پذيرش 1
20 مامای کشيک 2
16 ايستگاه پرستاری 3
15 استراحت کادر 4
25 اتاق مادران 5
12 اتاق درد 6
25 اتاق زايمان 7
20 شستشوی کودکان 8
8 نوزادان مشکوک 9
43 اتاق عمل 10
20 لابی و سالن انتظار 11
8 آبدارخانه و تقسيم غذا 12
222 جمع کل310=40%×222

ریز فضای بخش های بیمارستانی

بخش بستری
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
14 2 عدد مرد و زن سرويس عمومی 1
24 2 عددمرد و زن اتاق استراحت 2
12 2 عددمرد و زن سرويسها 3
12 ايستگاه پرستاری 4
30 استراحت 5
20 دارو 6
15 اتاق ايزوله 7
21 اتاق پزشک 8
15 اتاق پرسنل 9
12 توالت 10
6 حمام 11
2.5 گان 12
231.5 جمع کل324=40%×231.5

بخش خدماتی و تسهيلات تکميلی
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
40 اتاق های عمل 1
20 آزمايشگاه 2
20-30 راديولوژی 3
50 ICU 4
50 CCU 5
48 آشپزخانه 6
14 سرويسهای کارکنان 7
12 رختکن پرسنل 8
50 غذا خوری 9
80 انبارها 10
20 داروخانه 11
12 سردخانه و تحويل اجساد 12
10 اتوکلاو و استريل لباسها و ظروف 13
450 موتورخانه 14
876 جمع کل1226=40%×876

اتاقهای عمل
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
40-48 سالن عمل 1
13 اتاق کثيف 2
17 اتاق تميز 3
9 اسکرپ 4
17 رختکن پزشک 5
10 راهروی استريل 6
15-20 ورودی بيمار 7
15=20 خروجی بيمار 8
70 ريکاوری 9
4*4 متخصص بيهوشی 10
16 آماده سازی قبل از عمل 11
16 آماده سازی بعد از عمل 12
16-20 اتاق پزشکان 13
21 اتاق رئيس بخش جراحی 14
50 اتاق جلسات 15
14 سرويسها 16
4*4 اتاق بيهوشی 17
12 ايستگاه پرستاری 18
404 جمع کل565=40%×404

سردخانه و تحويل اجساد
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
20 ورودی و انتظار همراهان 1
12 پذيرش 2
12 پرسنل سردخانه 3
12 انبار تميز و انبار کثيف 4
15 2 آماده سازی 5
14 1 سردخانه اجساد 6
100 جمع کل140=40%×100

بخش آزمايشگاه
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
6 پذيرش 1
11 2 جمع آوری نمونه ها(ادرار –مدفوع -خون) 2
20 2 محل جمع آوری نمونه ها 3
16 اتاق شستشو 4
15 ميکروبيولوژی 5
15 مسئول آزمايشگاه 6
15 2 اتاق پرسنل 7
15 کشت انگل 8
100 سالن آزمايشگاه 9
243 جمع کل340=40%×243

بخش راديولوژی
مساحت به مترمربع تعداد نام قسمت رديف
18 انتظار 1
28 سالن راديولوژی (اتاق اشعه) 2
15 اتاق کنترل 3
10 تاريکخانه 4
8 رختکن 5
13.5 پذيرش 6
20 ايستگاه پرستاری 7
13.5 پذيرشICU 8
15 اتاق پرسنلICU 9
20 اتاق داروICU 10
50 اتاق بيمارانICU 11
18 انتظارICU 12
300 جمع کل420=40%×300