مفهوم معماری پایدار

تعریف معماری پایدار

مفهوم معماری پایدار

تمام اصول معماری پایدار باید در یک پروسه کامل – که منجر به ساخته شدن محیط زیست سالم می شود- تجسم یابد تعریف معماری «پیدار» یا «سبز» تعریف معماری «پایدار» یا «سبز» گرم شدن کره زمین، نازک شدن لایه ازن به علت استفاده از انواع آلاینده ها، افزایش آلودگی محیط زیست و انقراض گونه‌های زیستی، باعث شده است تا ضرورت توجه به مسائل زیست محیطی بیشتر گردد.

در این میان توسعه به عنوان یکی از بزرگترین عوامل تغییر محیط زیست و در نتیجهٔ آن، ساخت و ساز به عنوان یک صنعت بزرگ که طبق آمار۵۰ درصد ذخائر سوختی را صرف می کند، باعث تخریب زمین‌های کشاورزی، فرسایش خاک، آلودگی محیط زیست و به مخاطره انداختن سلامتی و بهداشت مردم است و بر بحران انرژی دامن می زند. بحران افزایش آلودگی محیط زیست در اواسط دهه۱۹۷۰ ، سبب تشکیل گروههای طرفدار و حامی محیط زیست گردید و مفهوم گسترده ای تحت عنوان «پایداری» پیگیری شد. اصطلاح «پایدار (sustainable)» برای نخستین بار در سال ۱۹۸۶ توسط کمیته جهانی گسترش محیط زیست تحت عنوان «رویارویی با نیازهای عصر حاضر بدون به مخاطره انداختن منابع نسل آینده برای مقابله با نیازهایشان» مطرح گردید و هر روز بر ابعاد و دامنه آن افزوده می شود تا استراتژیهای مناسبی پیش روی جهانیان قرار گیرد. در سال های اخیر مقالات متعددی در زمینه معماری سبز یا معماری پایدار و اصول آن ارائه شده و اهداف و مزایای آن مورد بررسی قرار گرفته که هدف کلی این طرح ها حفاظت از منابع انرژی با در نظر گرفتن شرایط و ویژگی های محل و کاربران ساختمان و جوامع و … می باشد. فرآیندپایدار یا سبز در زمینه معماری سابقه ای کهن دارد و مثال آن ،پی بردن انسان های غار نشین به استفاده از جهت و سمت مناسب غارها، از لحاظ دمای محیط می باشد و یا بررسی اصول معماری «استحکام ،زیبایی و فایده» از دیدگاه ویترویوس، معمار سده های پیش از میلاد، که کماکان به عنوان شاخصه های کلی معماری پایدار یا سبز عنوان میشوند. هدف کلی معماری سبز یا پایدار، کاهش آسیب بر محیط و منابع انرژی و طبیعت است، یعنی ساختمانی که کمترین ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامون خود و در پهنه وسیع تر با منطقه و جهان دارد. بنابراین معماری پایدار ترکیبی چند ارزشی در بر دارد: زیبایی شناسی، محیط، اجتماع، سیاست و به عبارتی طراحی و ساختمان سازی هماهنگ با محیط. یک معمار خوب بایستی چند فاکتور را در نظر بگیرد: مقاومت، پایداری و طول عمر بنا، و مصالح مناسب. مفهوم تمام اصول معماری «پایدار» یا «سبز» باید در یک فرآیند کامل که منجر به ساخته شدن محیط زیست سالم می شود، تجسم یابد.

معماری پایدار

کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی وآلودگی محیط زیست در معماری،مبحثی به نام «معماری پایدار»را به وجود آورده است.در این نوع معماری،ساختمان نه تنها با شرایط اقلیمی منطقه خود را تطبیق می دهد،بلکه ارتباط متقابلی با آن برقرار میکند،«ساختمان ها مانند پرندگان هستند که در زمستان پرهای خود را پوش داده وخود را باشرایط جدید محیط وفق میدهندو بر اساس آن سوخت و سازشان را تنظیم میکنند»

مهم‌ترین سرفصل‌های معماری پایدار را عناوین “معماری اکو – تک”، “معماری و انرژی” و “معماری سبز” تشکیل می‌دهد.[مفاهیم: توسعه پایدار چیست؟]

معماری پایدار – که در واقع زیرمجموعه طراحی پایدار است – را شاید بتوان یکی از جریان‌های مهم معاصر به حساب آورد که عکس‌العملی منطقی در برابر مسایل و مشکلات عصر صنعت به شمار می‌رود. برای مثال، ۵۰ درصد از ذخایر سوختی در ساختمان‌ها مصرف می‌شود که این به نوبه خود منجر به بحران‌های زیست محیطی شده و خواهد شد. بنابراین، ضرورت ایجاد و توسعه هرچه بیشتر مقوله پایداری در معماری بخوبی قابل مشاهده است.

مفهوم معماری پایدار

معماری پایدار، مانند سایر مقولات معماری، دارای اصول و قواعد خاص خود است و این سه مرحله را در برمی‌گیرد:

صرفه جویی در منابع، طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی و طراحی برای انسان که هرکدام آنها استراتژی‌های ویژه خود را دارند.

شناخت و مطالعه این تدابیر، معمار را به درک بیشتر از محیطی که باید طراحی آن را انجام دهد، می‌رساند.

مرحله صرفه جویی در منابع (Economy of Resources):

این اصل از یک سو به بهره‌برداری مناسب از منابع و انرژی‌های تجدیدناپذیر [مفاهیم: انرژی تجدیدپذیر چیست؟] مانندسوخت‌های فسیلی، در جهت کاهش مصرف می‌پردازد و از سوی دیگر به کنترل و به کارگیری هرچه بهتر منابع طبیعی به عنوان ذخایری تجدید پذیر و ماندگار توجه جدی دارد.

به عنوان مثال، یکی از منابع سرشارو نامیرا، انرژی حاصل از نور خورشید است که امروزه توسط تکنولوژی فتوولتاییک برای فراهم کردن آب و برق مصرفی در ساختمان، از آن استفاده می‌شود.

برای کنترل منابع، سه نوع استراتژی می‌تواند مورد توجه قرارگیردکه شامل حفظ انرژی، حفظ آب و حفظ مواد است. همان گونه که مشاهده می‌شود، تمرکز براین سه منبع، به دلیل اهمیت آنها در ساخت و اداره ساختمان است.

معماری پایدار و سبز

معماری پایدار و سبز

مرحله طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی (Life Cycle Design)

دومین اصل از معماری پایدار بر این فکر و یا نظریه استوار شده است که ماده از یک شکل قابل استفاده تبدیل به شکل دیگری می‌شود، بدون اینکه به مفید بودن آن آسیبی رسیده باشد.

از سوی دیگر به‌واسطه این اصل، یکی از وظایف طراح، جلوگیری از آلودگی محیط است.

این نظریه برای رسیدن به این منظور در سه مرحله، ساختمان را مورد بررسی قرار می دهد. این مراحل به ترتیب عبارتند از:

مرحله پیش از ساخت، مرحله در حال ساخت و مرحله پس از ساخت.

باید توجه داشت که این مراحل به یکدیگر مرتبط بوده و مرز مشخصی بین آنها وجود ندارد. برای مثال، می توان از مواد بازیافتی در مرحله پس از ساخت یک ساختمان به عنوان مصالح اولیه در مرحله ساخت ساختمانی دیگر استفاده کرد.

مرحله طراحی برای انسان (Humane Design):

اصل طراحی برای انسان، آخرین و شاید مهمترین اصل از معماری پایدار است. این اصل ریشه در نیازهایی دارد که برای حفظ و نگهداری عناصر زنجیره ای اکوسیستم لازم است که آنها نیز به نوبه خود بقای انسان را تضمین می کنند.

این اصل دارای سه استراتژی نگهداری از منابع طبیعی، طراحی شهری-طراحی سایت و راحتی انسان است که تمرکزشان بر افزایش همزیستی بین ساختمان و محیط بیرون از آن و بین ساختمان و افراد استفاده کننده از آنهاست.

در واقع می‌توان گفت که برای رسیدن به معماری پایدار، طراح باید این مراحل و اصول را که تعریف کننده یک چارچوب اصلی برای طرحی پایدار است را در طرح خود لحاظ و برحسب مورد ترکیب و متعادل کند.

معماری پایدار چیست

اهداف معماری پایدار را میتوان این گونه برشمرد: اهمیت دادن به زندگی انسان ها و حفظ و نگهداری از آن در حال و آینده،کاربرد مصالحی که چه در هنگام تولید ویا کاربری و حتی تخریب با محیط خود همگن و پایدار باشند،حداقل استفاده از انرژی های سوختی و حد اکثر بکارگیری انرژی های طبیعی،حداقل تخریب محیط زیست،بهبود فیزیکی و روانی زندگی انسان هاو کلیه ی موجودات زنده . هماهنگی با محیط طبیعی. بر این اساس اصولی که باید در این معماری به کار بست شامل موارد زیر است: -ادراک حس مکان،فضای هستی و عدم مزاحمت درآن -استفاده از انرژی های طبیعی،مانند انرژی خورشیدی و بادو … -کاربرد مصالح طبیعی و بومی،قابل بازیافت و بادوام. -جمع آوری و استفاده از آب بویژه آب باران و بهره گیری از آب دریاچه ،دریا و … -عایق بندی حرارتی،صوتی وایزوله مناسب ساختمان. -قابلیت تهویه ی طبیعی به کمک سقف و … -نور گیری صحیح و طراحی صحیح بازشوها.

نمونه معماری پایدار؛ برج هرست (Hearst tower):

این ساختمان درنیویورک قراردارد که توسط نورمن فاستر، معمار بسیارمعروف، طراحی شده و نمونه‌ای بارز از یک بنای پایداراست.

معمار با انتخاب طرحی منحصر بفرد برای این بنا، موجب کاهش ۲۰ درصدی فولاد مصرفی در ساخت آن شده است. همچنین، ساختمان مجهز به سنسورهای حساس به نور خورشید برای تنظیم روشنایی لازم درفضاهای داخلی است.

این ساختمان به دلیل اینکه دربیشتراوقات سال از هوای خارج از ساختمان به عنوان تهویه مطبوع استفاده می‌کند، ۲۲ درصد دی‌اکسیدکربن کمتر وارد هوا می‌کند.

معماری پایدار

          در شروع انقلاب صنعتی در قرن هجدهم غلظت دی اکسید کربن جو زمین۲۷۰  قسمت در میلیون بود و اکنون غلظت آن به ۳۷۷ قسمت در میلیون رسیده است. این مقدار نه تنها در ۷۴۰ هزار سال گذشته بلکه از ۵۵ میلیون سال پسش تا کنون سابقه ندارد. ۵۵ میلیون سال پیش کره زمین سیاره ای گرمسیری بود و قطب شمال و جنوب وجود نداشت و سطح دریاها ۸۰ متر بالاتر از امروز بود. این شرایط برای حیات انسان مناسب نبود و با از بین بردن اینشرایط انسان توانست روی این کره خاکی به حیاط خود ادامه دهد. اما اکنون بشر آگاهانه با دست خود این شرایط را دوباره شکل می دهد.

در صورت ادامه روند کنونی اثرات سویی از جمله بر بومی شناسی و مدیریت بوم تاثیر بر رویسلانت انسان تغییرات در زیر ساختارها از طریق جاری شدن سیل و حرکت لایه های زمین طغیان رودها و بالا آمدن آب دریاها خشکشدن درون قاره ها و مرطوب شدن سواحل آتشگرفتن شهرها و جنگلها از بین رفتن لایه ازون کاهش اختلاف دمای شب و روز اسیدی شدن اقیانوس ها و تغییر در توزیع آب در کره زمین را شامل باشد. حفاظت از انرژی واستفاده پایدار از آن پیشرفت های عظیم تکنولوژیِ استخراج نفت و سایر ذخایر زیرزمینی، استفاده هر چه بیشتر این منابع تجدید ناپذیر را فراهم آورده است لذا طراحی ساختمان ها باید به گونه ای باشد که مصرف سوخت فسیلی را به حداقل برساند. همچنین توجه به این مسئله که منابع بهره برداری شده در سامانه های توسعه در کجا استفاده می شوند و چگونگی پایدار نگهداشتن آنها و استفاده از منابعی که امکان جایگزینی سریعتری دارند بسیار مهم است. به عنوان مثال از چوب درختانی باید استفاده شودکه سریع تر رشد کرده و می توانند جایگزین شوند. (شالی امینی ، ۱۳۹۲)

 نگرانی های زیست محیطی برای توسعه پایدار

          دانا گودمن یک معمار با ایده های پست مدرن آمریکایی بیش از یک دهه از زندگی خود را بر روی ایده شهر شناور گذرانده است. شهر شناور پاسخی مستقیم به انفجار جمعیت است که می تواند در آینده ای نزدیک برای بخش هایی از کره زمین رخ دهد. وی که معماری را در دانشگاه کلمبیا خوانده است به محیط های زندگی دریایی و امکان زندگی در چنین محیط هایی علاقه مند است. نمونه هایی از فعالیت های انجام شده در این زمینه ساخت ۶۰ جزیره مصنوعی در ژاپن به دلیل کاهش فضا و تراکم جمعیت است. اگرچه ایده گودمن متفاوت از این موضوع ساختن صرفاً جزیره های مصنوعی بوده و به نوعی در برگیرنده ایجاد یک بستر لنگرگاهی شناور است که می تواند یک شهر کوچک را بر روی خود جا دهد. اگر چه این نوع شهر در حال حاضر یک امر خلاف واقع بنظر می رسد اما در حقیقت بیانگر جنبش ایجاد شده کنونی در هنر و طراحی برای ایجاد پایداری در رشد و توسعه بشمار می رود.

اندیشه پایداری در آرزوی ساختن کره ای بهتر و با شرایط مساعدتر از آنچه امروزه مشاهده می شود برای نسل های آینده است. با این وجود باید اعتراف کرد که رفتار انسان تنها زمانی تضمین کننده ایجاد پایداری در سطح زیست کره است که به تخریب منابع طبیعی موجود اقدام ننماید. امروزه به نوعی تمامی رفتارهای ما انسان ها مستلزم مصرف انرژی از منابعی است که مانند سوخت های فسیلی تجدید ناپذیر بوده و امکان باز تولید ندارند. البته باید گفت که فعالیت های ما تنها به این موضوع محدود نبوده و شامل آلوده سازی جدی هوا و بحرانی کردن شرایط زیست نیز می شود که می تواند برای نسل های آینده شرایط سخت و غیرقابل تحملی را رقم بزند.

آیا این عوامل هستند که نسبت به مسائل دیگری چون کارکرد و بهینه بودن فضای خانه بایستی بر جهت معماری آینده اثر گذار باشند؟ بازارهای دیگر نشانگر افزایشتمایل مردم به مسائل سلامتی و زیست محیطی هستند که می توان گفت به طور کلی در جهت توسعه پایدار گام بر می دارند. از جمله می توانیم به تمایل جدیدی که برای تهیه و استفاده از مواد ارگانیک در جامعه ایجاد شده اشاره کنیم که نشانگر استفاده از مواد طبیعی تر و عاری از مواد شیمیایی است. معماری در این زمینه یک حوزه ویژه بشمار می رود چرا که استفاده از انرژی و همچنین مواد و مصالح در آن به مقدار نسبتاً بالایی است.

ما به صورت معمول به حفاظت و نگهداری ساختمان هایی که دارای ارزشتاریخی هستند در برابر تمایل و اشتیاق برای تخریب آن ها و ساخت خانه های جدیدتر اقدام می کنیم. دو ایده اصلی در بازار توسعه و ساخت و ساز در حال حاضر حکمفرماست یکی ایده نیازهاست که به دنبال رسیدن به معیارهای زندگی امروزی برای تمام انسان ها و دیگری ایده محدودیت است که تمرکز آن بر محدودیت منابع زیستی برای براورده ساختن نیازهای امروزی و آینده است.

پس از دوران جنگ جهانی و بدنبال مدرن گرایی در سال های دهه ۵۰ میلادی تمرکز معماری بر روی بهره وری بیش از اندازه از زمین و تلاش برای ایجاد هر چه بیشتر ساختمان های بلند و بلوک مانند بتونی بود. این رویکرد امروزه به عنوان اشتباه فاحش معماری نگریسته می شود چرا که با وجودی که در زمینه نیازها مشکلات بر طرف شد اما به شکلی جدی به محدودیت ها نیز افزوده گشت.

اگرچه تمرکزجمعیت در یک شهر درونی به جهت مسائل زیست محیطی پایدارتر بنظر می آید اما بدنبال کاهشنیاز به جابجایی انسان ها و کالا از دیدگاه اجتماعی برای زندگی انسان، پایدار محسوب نمی گشت. تراکم بسیار زیاد جمعیت در یک فضای محدود منجر به افزایش استرس، عدم احساس آرامش و افزایش میزان جرم و جنایت می گردد. بلوک های ساختمانی به عنوان بخش های کهنه و فرسوده در آینده شهرها مطرح گشتند و در حقیقت بسیاری از آن ها تا زمانی که تخریب یا مورد بازسازی و توسعه قرار گرقتند نیز همین گونه شدند. ایده های نیازها و محدودیت ها اصول بنیادین معماری پایدار و پیوند آن با ارزش های زیبایی شناسانه، محیط زیست، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی بشمار می روند. از میان گروه های معماری که بیشترین فعالیت را در زمینه پژوهش های پیشرو دارا هستند می توان به شرکت لاگ آی دی اشاره کرد.

مثل همیشه همواره منتظره دیدگاه های شما خوبان هستیم 

»منبع: وب سایت تخصصی معماری – معمار آنلاینـ

همانطور که ما عاشقانه شما را دوست داریم ،و برای جمع اوری اطلاعات از وقت خود میگذرانیم از کاربران عزیز توقع داریم که برای ما کامنت های از جنس های انتقاد پیشنهاد راهنمایی و… با ما در میان بگدارن

–نظر شما در باره سایت ما چیست ؟
–پیشنهاد شما برای آموزش بعدی چیست ؟
–جای چه نکته ای در این مطلب خالی یافتید؟
–از بین این نکات، کدامیک برایتان جالب تر بود؟