نقد و بررسی کامل معماری دانمارک در دهه های مختلف

نقد و بررسی کامل معماری دانمارک در دهه های مختلف

معماری دانمارک در دهه های مختلف

برای درک معماری معاصر نمی توان تنها به چهره های بین المللی و ستاره های سرشناس بسنده کرد. در بسیاری از کشورهای پیشرفته و رو به رشد معماران خوبی وجود دارند که فعالیتشان تنها به منطقه با کشور خاصی محدود می شود. برای کشور ما که هنوز راه خود را در جهانی که به سوی همشکل شدن به پیش می رود، نیافته است، مطالعه این معماری ها جای ویژه خود را دارد. مشکلات بزرگی مثل مسکن، انبوه سازی، اپنية عمومی، تجدد و سنتی فرهنگ و تئوری معماری، که با آنها دست و پنجه نرم می کنیم، مسائلی هستند که کشورهای دیگر نیز با آنها درگیر بوده اند. معماری دانمارک از این نظر جالب است که با تأخیر زیادی نسبت به فرانسه، آلمان و آمریکا مدرنیسم را پذیرا شد و در طول قرن بیستم | بین دو قطب سنت و مدرنیته در نوسان بود. این کشاکش به هیچ وجه مانع نشد که معماران بزرگی همچون پورن اوتسون (Jorn Ulzon) و آرنا پاکوبسن (Arne Jacobsen) پا به عرصه نهاده و بر جنبش مدرن تأثیر بگذارند. کارهایی هم که رو به سنت و فولکلور داشتند نظیر آثار FL Smidth و PH Nielson از کیفیتی قابل تحسین برخوردارند

Kamran Afshar Naderi believes that in order to comprehend contemporary architecture one can not confine his scope to the international figures or reknowned stars. There are prominent architects whose activities are limited to a particular region or country.

Danish architecture is worthy of attention as it accepted modernism, though after a long delay in comparison with France, Germany and America, and during the twentieth century it was swinging between the two poles, tradition and modernity. This struggle did not, at all, prevent such great architects as Arne Jacobsen and Jorn Utzon enter into the realm of modernism and infiltrate their influences upon it.

The author divides his study into four periods of entering into modernism, the decades of forties and fifties and the problem of housing, the decades of sixties and seventies, and those of eighties and nineties; and he points out the prominent architects of each period and their works.

نکته مهم دیگر در مورد معماری دانمارک این است که همواره رابطه ای تنگاتنگ بین این معماری  و معماری کشورهای همجوار، نروژ، سوئد و فنلاند وجود داشته است. این رابطه به غنای فرهنگ

معماری کشورهای فوق و خصوصا دانمارک کمک شایانی کرده است

ا- ورود معماری دانمارک به مدرنیسم                                 دانلود کامل پاورپوینت پست مدرنیسم

 همانطور که اشاره شد مورخان عموما معماری دانمارک را در قالب معماری کشورهای اسکاندیناویسوئد، نروژ، دانمارک و فنلاند) بررسی می کنند. در میان این کشورها دانمارک پس از سوئد خرد گرایی را پذیرفت، معماران مدرن سوئدی، نظیر Asplund و Lewerantz در انتقال و اشاعة افكار جديد معماری در دانمارک نقش مهمی داشتند

در اوج معماری مدرن در اروپا، یعنی در دهه ۲۰ دانمارک درگیر سبک های تاریخی و سنتی بود. معرف این سبک در معماری رسمی PV Jensen Klint بود. خانه سازی به صورت بلوک های بزرگ شهری با پلان مستطیل شکل و حیاط مرکزی یا به صورت ردیفی با ساختمان های کوتاه شیروانی دار صورت می گرفت. این وضعیت در دهه ۳۰ با آثاری نظیر مجموعه مسکوئی اثر Kay Fisker و CF Moler مرکز تجاری Halmtorvet Kodbyen meat اثر Poul Holsoe و خانة Solystvej اثر Mogens Lassen در کپنهاگ کاملا دگرگون شد رفته رفته معماری های قدیمی و پر تزئینات سبک آرنوو و نئو باروک جای خود را به سبکی جدید و معطوف به عملکرد می دادند. ایده آل های معماری جديد توجه به عملکرد، به کارگیری منطق در طراحی و طرفداری از اهداف اجتماعی بود. مصالح جدید ” بتن، آهن و شیشه که از نظر ساختمانی معرف = صداقت و بی پردگی بودند، به صورت سمبول های این مکتب در آمدند

از همان آغاز کار، سه شاخه اصلی در کارکردگرایی دانمارک قابل شناسایی بود: شاخه اول د نوعی کارکردگرایی تحت الفظی بود که تنها به مفید – بودن و سادگی فرم می اندیشید و خرد فنی را بر ارزش های زیبایی شناسی ترجیح می داد، Kay Fisker از معمارانی است که سبکی خنثی و عملکردگرا را بر شیوه های دیگر مدرن ترجیح می دهد

گروه دوم، با خود آگاهی کامل از سبک سازی، زیبایی و انسجام سبک را حتی به قیمت از دست رفتن عملکرد دنبال می کرد. در این گروه طرفداران الوکوربوزیه، باوهاوس و دیگر بزرگان معماری مدرن قرار دارند، خانه اثر Mogen Lassen که بسیار شبيه Maison La Roche لوکوربوزیه است این نکته را به وضوح نشان می دهد، شاخه سوم شاخه ای است که معماری مدرن را با تلفیق سنت دانمارکی به کار می گیرد. در این گونه کارها که تأثیری ملایم از معماری مدرن گرفته اند، تکنیک ساختمان، مصالح و فرم های متعلق به دوره های گذشته به کار می روند یکی از اصیل ترین شیوه های معماری دهه ۳۰ | متعلق به آرن یاکوبسن است، که در پروژه Bella vista تعمیری کاملا مدرن از شیوه خانه سازی سنتی Siedlung را ارائه می دهد

٢- دهه های ۴۰ و ۵۰ و مشکل مسکن در دوره پس از جنگ. در سال های بین ۱۹۴۵ تا ۱۹۶۵ گرایش های متضاد بسیاری شکل گرفت. پس از جنگ جهانی دوم، در دانمارک تقاضای بسیاری برای مسکن وجود داشت. البته در دانمارک مسئله بازسازی مناطق جنگ زده، که در فرانسه، آلمان، بلوک شهری Hans Tavaana Gicle در کپنهاکہ سال ۱۹۱۹-۲۰ انگلستان، ایتالیا، لهستان و غیره مسئله اصلی بود، وجود نداشت. شاید به همین دلیل است که در دهد پنجاه، برخلاف کشورهای نامبرده در بالا در دانمارک معماری ای رشد نمود که بسیار به کیفیت توجه داشت. در همین دوران بود که مکتب معروف به کارکردگرایی تجربی اسکاندیناوی شکل گرفت مورخان معتقد هستند که معمار سوئدی دهه ۳۰ Asplund در پیدایش این سبک تأثیر زیادی داشتهاست.

دهه پنجاه را به لحاظ نوع فعالیت ساختمان می توان به دو شاخه تقسیم کرد. شاخه اول به طور متمرکز بر روی طرح و ساخت ویلای مقیاس کوچک با سبکی نزدیک به روش های متداول و جاافتاده ساختمانی کار می کرد و شاخه دوم که اهدافی بلند پروازانه داشت به پروژه های بزرگ که با مصالح و تکنولوژی و فرم نزدیک به خردگرایی بین المللی ایجاد می شدند می پرداخت. در هر حال نسل جوان دانمارک با توجه زیادی به تحولات معماری کشورهای پیشرفته کار می کرد، از میان روش ها و گرایش های مختلف، آنچه به صورت سیک شاخص دانمارکی درآمد نوعی فردگرایی مدولار و تا حدی مینیمالیست و ساده بود که در میان راه قید و آزادی ترکیب های فضایی بدیع را درون سیستم های شبکه ای و منظم تجربه می کرد. یاکوبسن معمار برجسته و مبتکر اصلی این روش است. او که متولد اوایل قرن بیستم بود نوع ظریف و نفیسی از خردگرایی عرضه کرد. او در آغاز متأثر از Asplund بود و نمایشگاه معروف معماری سال ۱۹۳۰ در استکهلم تأثیر زیادی بر او گذاشت. زیبایی باوقار و مینیمالیستی کم نظیر کارهای او تا دهه هفتاد بر روی بسیاری از معماران دانمارکی تأثیر گذاشت. او در زمینه طراحی صنعتی و مبلمان نیز فعال بود و تعدادی از معروف ترین صندلی های تاریخ طراحی به امضای از دیگر معماران معروف دهه پنجاه که نظیر یاکوبسن تا دهه هفتاد به کار مشغول بودند اوتسون است. اولسون در بیرون مرزهای دانمارک شهرت بیشتری کسب کرد. او در آغاز فعالیتش در دانمارک گرایش های مختلف رایج در دانمارک را تجربه کرد ولی پس از مدتی تحت تأثیر هانس شارون و معماری اکسپرسیونیستی او و خصوصا فیلارمونی برلن قرار گرفت. در همان سال طراحی فیلارمونی، یعنی سال ۱۹۵۶، وی پروژه بی سابقه اپرای سیدنی را با گرایش کاملا نوین طراحی کرد.

٣- معماری دانمارک در دهه ۶۰ و ۷۰

 بحران های دانشجویی نیمه دوم دهه ۶۰ تجدیدنظر در مبانی معماری را | اجتناب ناپذیر ساخت. در اوایل دهه هفتاد حتی مسئولان دولتی و نهادهای رسمی کشور متوجه نیاز به تجدید حیات حرفه معماری شده بودند. به همین جهت در سال ۱۹۷۱ مؤسسه تحقیقات ساختمان مسابقه بزرگی تحت عنوان بهترین ایده برای نوع جدیدی از مسکن برگزار کرد. در این مسابقه، به طور غیر منتظره ای، پروژه انقلابی معماری جوان به نام Tegnestven Vandkunsten برنده شد، طرح این معمار جوان، به طور خلاصه دربرگیرنده نقد ایدئولوژیک و اجتماعی جنبش دانشجویی از وضع موجود بود. در این بینش جدید معماری به صورت وسیله ای برای تحقق هسته های اجتماعی فاقد مرکزیت, که به روش کاملا دموکراتیک و بدون سلسه مراتب اجتماعی اداره می شوند، مطرح می شود. بنابراین پروژه مجموعه ای است ظاهرا فاقد شکل و متشکل از سلول های ساختمانی متنوع که گویی همچون فراکتال های طبیعی در اطراف خود ریشه دوانده و رشد کرده است در این مجموعه فاقد هر گونه مرکزیت با محوریت, تنها بافت است که جلوہ گر می شود. همین آرشیتکت، در ادامه کار خود، در اواخر دهه ۷۰ ساخت یک مجموعه مسکونی را به روش مشارکت مردمی تحقق بخشید

دهه ۶۰ دهد شکوفایی صنعت ساختمان است. خانه های ویلایی مثل سیل در هر نقطه از دانمارک جاری شدند و انواع ساختمان های صنعتی و تجاری در فاصله بین شهر و روستا پدید آمدند این بافت های از دو طرف رائدة غير قانونی سرزمین مابین ” نام گرفتند

در زمینه معماری، خلوص گرایی میس وندررو و خشکی خردگرایان دهه پنجاه کاملا تجربه شده بود و نسل جوان سعی می کرد نمک شاعرانه و انسانی پروژه های خردگرایانه را زیاد کند و از خاصیت انتزاعی آن بکاهد. آلوار آلتو به دلیل فنلاندی بودن و به دلیل اینکه همانطور که خودش اعتقاد دارد مدرنیستی با احساسات شاعرانه بود مورد توجه نسل جوان دانمارک قرار گرفت. او قبل از جنگ نیز با | کارهای خردگرایانه دهه ۳۰ خود نظر معماران دانمارک را به خود جلب کرده بود. همانطور که گفتیم از میان معماران کشورهای دیگر هانس شارون و نگرش اکسپرسیونیستی او مورد توجه بود

معماران دانمارک که همواره تحولات معماری را دنبال می کردند. نئوبروتالیسم دهه ۵۰ و ۶۰ را نیز تجربه کردند و عده ای از معماران نظیر Poul Kjargaard از لوئی کان نیز سرمشق گرفتنددر پی اتفاقات سال ۱۹۶۸، از آغاز دهه هفتاد نسل جوان به مخالفت با زیبایی پرستی بورژوازی مآب پرداخت. بعضی از طراحان آثاری را به وجود آوردند که به طرز تحریک کننده ای به مخالفت با اصول جا افتاده زیبایی شناسی می پرداختند 

Sarsten Hoff و Susanne Ussing خانه عجیبی با استفاده از مصالحی نامأنوس و سرهم بندی شده نظير حلیی، تخته، بادکنک و غیره ساختند. ایشان با هدف مخالفت با معماری شسته فته آکادمیک، نوعی از معماری را رواج دادند که در آن استفاده از هر نوع مصالحی جایز بود

۴- معماری دانمارک در دهه ۸۰ و ۹۰ 

در اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه ۸۰، همگام با دیگر کشورها و همزمان با تشبیت پست مدرن به عنوان سبک، گرایش های بومی و عامیانه در معماری دانمارک قوت گرفت. عده ای از معماران دنبال سبک های نومدرن، دیکانستراکشن، های تک و غیره رفتند. معمارانی نظیر فرانک گهری، ماریو بوتا پاورپوینت ماریوبوتا و استرلینگ مورد تقلید قرار گرفتند که در این مقاله تعدادی از آثار آنها به عنوان نمونه ارائه می شود.

در این دوره همچنان سایه یاکوبسن بر سر معماران دانمارکی کاملا حس می شود و گرایش شاخص دانمارکی همچنان نوعی فردگرایی سینیمالیستی و بسیار حساس و خوش سلیقه است

از میان نسل جوان بعضیها توانستند پروژه های خود را در عرصه بین المللی مطرح کنند در ادامه این مقاله دو پروژه از دو شرکت مختلف، به عنوان آثار جدید دانمارکی همتراز با کارهای برجسته جهان ارائه می شوند. پروژه اول متعلق به دفتر KHRAS است. پروژه دفاتر شرکت Bang Olufsen در West Jutland به طور کلی از فرم کارخانه های منفرد سنتی این منطقه الهام گرفته است. فرم اشکل، حیاط و ریتم سازه ملهم از معماری صنعتی سنتی محل است. برای جبران خشکی فرم بنا، از مصالحی نظیر آجرهای قدیمی نما، چوب رنگ روشن برای کف ) بتن نقش دار و شیشه سند بلاست استفاده شده است. شرکت KHRAS کلیه مبلمان، سرویس های بهداشتی و تجهیزات روشنایی را طراحی کرده است

پروژه دوم کار شرکت معروف Lassen , Schmidt , Hammer است: پروژه توسعه کتابخانه سلطنتی دانمارک در کپنهاگ این یکی از پروژه های بزرگ ملی است که در جهان سر و صدای زیادی کرده است. ساختمان روی جزيرة Slotsholmen در مرکز تاریخی شهر قرار دارد و رو به دریاست. هدف پروژه به وجود آوردن امکان دسترسی مستقیم به ۲۰۰۰۰۰ جلد کتاب در قرائت خانه های مجهز به آخرین تکنولوژی هاست.. بنای جدید در ۷ طبقه و ۲۱۰۰۰ مترمربع زیر بنا ساخته شد. کتابخانه د، ه،. مکعب مستطما گرانیتی که به سمت جلو مایل است قرار گرفته؟ درون آن سالن همایش ۶۰۰ نفری، گالری های هنری، مراکز مختلف فرهنگی و همچنین کافه و رستوران تدارک دیده شده است .هال بزرگ ورودی که در آن پله و راهروهای اصلی قرار دارند بخش میانی ساختمان را تا سقف به خود اختصاص داده است و به این طریق از منظره آب بهترین استفاده را می کند

منابع:

1. Jorgen Sestoft, Jorgen Hegner Christiansen, Danish Architecture: Vol 1 and
2. ۲, Denmark, 1995 2. William J. r. Curtis, Modern Architecture, Since 1900, London, 1996
3. ۳٫ Philip Jodido, Architecture Now, Taschen, 2001 4. Arne Jacobsen & Knud Auerbo, “Arne Jacobsen, Public Buildings”, 2G, International Architecture Review, 1997, N. 7.