اصول ایمنی در خانه سالمندان

اصول ایمنی در خانه سالمندان

۴-۱٫مقدمه

با افزایش مشکلات جامعه کنونی افراد ناچاراً از یک تعداد اصول رفتاری مناسب انسانی عدول کرده و مجبور می‌شوند بهترین عزیزان خود را به محل‌های بنام خانه سالمندان بسپارند البته از طرفی واقعا نمی‌توان گفت این کار یک نوع رفتار ناشایست می‌باشد شرایط زندگی انسان ماشینی چنان او را سرگم مسایل روزمره نموده که گاها خود را نیز فراموش کرده تا حدی که حتی برای فرار از مشکلات‌شان به فکر خودکشی نیز می‌افتد. زندگی ماشینی با تمام بیرحمی‌های خود امکاناتی را نیز برای رفاه افراد مخصوصا سالمندان فراهم آورده است .تعدادی از سالمندان به خاطر بیماری‌های خاص مثل بیماری‌های شدید روانی یا مشکلات حرکتی قادر به انجام کارهای روزمره خود نبوده و از طرفی فرزندان و خانواده‌های آنها نیز به علت کار روزانه خود و یا نبود جا برای نگهداری از این سالمندان مجبور می‌شوند آنها را به خانه‌های سالمندان بسپارند. امروزه سرای سالمندان به عنوان محلی ناگزیر برای اسکان تعدادی از سالمندان که جایی را برای زندگی ندارند یا وضعیتی دارند که خانواده ناچار به سپردن آنان به این اماکن هستند، به شمار می‌رود اما همین اماکن نیز باید استانداردهایی را فراهم کند.

پا گذاشتن به دوره سالخوردگی با بروز تغییرات جسمانی متعددی همراه است که توانایی‌ها و قابلیت‌های جسمانی فرد را محدود می‌کند. به همین دلیل محیط زندگی سالمند باید طوری طراحی شود که او با تمام بیماری‌ها، محدودیت‌ها و ناتوانی‌های احتمالی خود بتواند به راحتی در آن زندگی کند. ویژگی‌های لازم برای این محیط، یعنی سرای سالمندان را از چند نگاه می‌توان بررسی کرد. حداقل استانداردهای لازم برای تأسیس سرای سالمندان در کشور توسعه‌یافته‌ای مانند انگلستان به شرح زیر است.

 ۴-۲٫اتاقهای خانه سالمندان 

به طور کلی در هر اتاق نباید بیش از ۴ نفر زندگی کنند. اتاق حتما ًباید دارای یک پنجره باشد.فضای کافی برای جابه‌جا کردن و حرکت دادن ویلچر موجود باشد وحتما داخل واحد حمام داشته باشد.دراتاق نیز نباید به داخل اتاق‌های دیگر باز شود.

کنار یا بالای تختخواب بیمار باید زنگی برای صدا کردن فوری پرستار یا اعلام خطر وجود داشته باشد و آب خوردن در دسترس سالمند باشد. همچنین نور کافی برای مطالعه در رختخواب فراهم شود، مثل یک چراغ مطالعه کوچک در بالای تخت.

اگر محیط خصوصی امکان پذیر نیست در فاصله بین تختخواب‌های اتاق پرده‌ای باشد تا در صورت نیاز، سالمند بتواند با کشیدن پرده یک محیط خصوصی برای خود ایجاد کند. تخت نسبت به پنجره باید دید داشته باشدو یک صندلی راحت در کنار تخت باشد. همچنین هر سالمند باید یک کمد جداگانه وهم‌اتاقی‌های سازگار، همزبان و متناسب با خود داشته باشد. در صورت تمایل، اتاق تلفن داشته باشد. وملحفه‌های تمیز در دسترس باشد.

 ۴-۳٫دستشویی و توالت‌ خانه سالمندان

طراحی این مکان‌ها باید طوری باشد که ویلچر در آن‌ها به راحتی وارد و خارج شود و امکانات مناسب برای افراد معلول داشته باشد. سینک‌ها باید مجهز به آب سرد و گرم باشد. در این مکان میله‌های حمایت ‌کننده‌ای باشد که فرد بتواند در حین حرکت دست خود را به آن‌ها بگیرد و از آن‌ها برای تسهیل حرکت استفاده‌ کند. در این مکان‌ها باید زنگ‌هایی وجود داشته باشد که در صورت بروز حادثه فوراً پرستار‌ها مطلع شوند.

دستشویی و توالت‌ خانه سالمندان

۴-۴٫سالن‌ها و اتاق نشیمن خانه سالمندان 

اماکن عمومی نیز باید نور کافی داشته باشند. همچنین در تمام اتاق‌ها، پریز‌های برق و وسایل خطرناک باید با رنگ‌هایی که به شدت جلب توجه می‌کنند (مثل قرمز پررنگ و غیره) مشخص شوند. در سالن‌ها و اتاق‌ها باید میله‌هایی دور‌تا‌دور اتاق وجود داشته باشد که سالمند در هنگام حرکت بتواند از آن‌ها کمک بگیرد. سالن و راهرو‌ها باید دست کم آن‌قدر وسعت داشته باشد که به طور همزمان دو ویلچر بتوانند از کنار هم عبور کنند. همچنین برای استراحت سالمندان صندلی‌ها و کاناپه‌های راحتی باید در آن تعبیه شود. یک تابلوی اعلانات نیز لازم است تا قوانین و خبر‌های سرای سالمندان را به اطلاع ساکنان برساند.

۴-۵٫سالن تفریح و ورزش خانه سالمندان 

تمام مـؤسسات سالمندان باید دارای سالن‌های مناسبی برای ورزش و تفریح سالمندان باشند. وسایل سرگرمی و تفریح متناسب با شرایط به میزان کافی در آن‌جا وجود داشته باشد. مکان‌ها یا اتاق‌های خصوصی مناسبی برای ملاقات‌ با دوستان یا اعضای خانواده داشته باشد. در ضمن، اتاق‌های خصوصی برای انجام معاینات و اقدامات پزشکی در آن‌ها تعبیه شده باشد.

 ۴-۶٫ویژگی های محیطی خانه سالمندان

مؤسسه باید تمیز باشد و از نظر ظاهری مرتب به نظر برسد، بو و هوای مطبوع داشته باشدواز سروصدای ترافیک شهر یا دیگر صدا‌های آزار‌دهنده دور باشد. تهویه مناسب هوا و اعتدال درجه حرارت در زمستان‌ها و تابستان‌ها، دسترسی به تلفن عمومی برای همه وصندوق مخصوص برای نامه‌ها و مرسولات هر فرد در نظر از دیگر لوازم و شرایط چنین موسسه‌ای است. تمبر و لوازم مورد نیازنیزباید مهیا باشد تا فرد بدون مشکل بتواند نامه بفرستد.

 ۴-۷٫اقدامات ایمنی و محافظتی خانه سالمندان

محیط باید فاقد خطراتی نظیر نور کم‌، مسیر سنگلاخ، صندلی‌های ناپایدار و در حال شکستن یا وسایل دست‌وپاگیری باشد که ممکن است فرد در هنگام راه رفتن به آن‌ها برخورد کند. به طور سالانه این اماکن باید از نظر امنیت در برابر آتش، زلزله و حوادث دیگر به طور رسمی ‌بررسی و بیمه شوند. مسیر‌های خروج اضطراری باید در نظر گرفته شده باشد. وامکانات اطفاء حریق فراهم باشد. وسایل کمک‌های اولیه و اورژانس وزنگ خطر‌های مناسب در تمام ساختمان جهت اطلاع‌رسانی فوری و اورژانس به تمام سالمندان نیز باید وجود داشته باشد. با توجه به مشکلات شنوایی در این سنین، صدای این زنگ خطر‌ها باید طوری باشد که تمام سالمندان به راحتی آن را بشنوند (حتی اگر خواب هستند تعداد پله‌های طبقات نباید زیاد باشد و باید آسانسور به میزان کافی برای حرکت در بین طبقات وجود داشته باشد. برای پنجره‌ها، تراس‌ها و پشت‌بام، نرده‌های محافظ تعبیه شده باشد.

اقدامات ایمنی و محافظتی خانه سالمندان

۴-۷٫نیازهای طبی سالمندان

تمام دارو‌های مورد نیاز بیمارباید مهیا باشد. همچنین وجود پرستارهای مجرب و دوره‌دیده برای انجام کمک‌های اولیه و اقدامات احیا به طور شبانه‌روزی وویزیت روزانه توسط پزشک عمومی‌ در صورت نیاز وامکان برقراری تماس فوری با پزشک در موارد اضطراری از قبل هماهنگ‌شده باشد. در صورت نیاز باید امکان ویزیت توسط متخصص بیماری‌های مختلف موجود باشد. این فرصت باید به بیمار داده شود که در صورت احساس نیاز بتواند توسط پزشک شخصی خود معاینه و درمان شود. وجود امکانات فیزیوتراپی در مرکز وهماهنگی با نزدیک‌ترین بیمارستان‌ها برای پذیرش بیماران اورژانسی از ضروریات است ضمنا باید دفتری در مرکز وجود داشته باشد که بیماری‌ها و شرایط هر بیمار و آدرس، شماره تلفن و نحوه ارتباط برقرار کردن فوری با چند نفر از نزدیکان او در آن خوانا و مرتب به طور مستمر ثبت شود.باید مکان خاصی برای افراد تعبیه شود تا به مسائل مذهبی خود به راحتی رسیدگی کنند. اتاق مطالعه و کتاب‌ها و لوازم مورد نیاز در این زمینه مهیا باشد. امکان شرکت در مراسم مذهبی، تفریحی یا خانوادگی در خارج از مؤسسه برای فرد فراهم باشد وبرنامه‌های سرای سالمندان آن‌قدر انعطاف‌پذیر طراحی شود که فرد در صورت عدم تمایل بتواند در هر کدام از آن‌ها شرکت نکند. همچنین باید اقدامات مناسب برای تعطیلات، اعیاد یا روز تولد افراد سالمند مؤسسه در نظر گرفته شود.

 ۴-۸٫تغذیه سالمندان

تغذیه باید برای سالمندان، دلپذیر و غیر یکنواخت باشد. رژیم‌های غذایی سالمند باید کاملاً رعایت شود. سلامت مواد مورد استفاده و غذا‌های طبخ ‌شده به طور مستمر کنترل شود.

۴-۹٫ناتوانايی‌هاي جسمي سالمندان

پس از گذشتن دوران جواني و بزرگسالي قدرت فيزيكي، سرعت و چابكي و ثبات و پايداري بدن رو به كاهش ميگذارد. اگرچه تفاوت‌هاي شرايط محيطي در فرايند سالمندي سالم و طبيعي تأثيرگذار است .اما آنچه كه موردتوجه است، كاهش قواي جسمي و قدرت فيزيكي بدن در افراد سالمند است كه ميتواند زندگي روزمره سالمندان را دشوار نمايد. غالباً به سختي ميتوان دو فرد سالمنده مسن با شرايط بدني كاملاً مشابه را يافت برخي از مشكلات بينايي يا شنوايي رنج ميبرند، درحالي كه برخي ديگر دچار محدوديت‌هاي حركتي، يا كاهش عملكرد فيزيكي بدن هستند .به تعدادي از اين مشكلات شايع به همراه پيشنهاداتي جهت جبران محدوديت‌هاي فيزيكي و حركتي ناشي از آنها اشاره مي‌شود.

۴-۱۰٫اختلالات بينايي

ميزان ضعف بينايي در افراد سالمند بسيار بيشتر از ساير گروه‌هاي سنّي است. در بين سالمندان گروه سني ۸۵ سال و بالاتر، از هر۲۰ نفر يك نفر به ضعف بينايي پيش‌رونده منجر به كوري دچار است. كاهش بينايي از سن ۵۰ سالگي تسريع مي‌شود و بعد از ۶۵ سالگي بر شدت اين كاهش افزوده مي‌گردد .بنابراين وضوح ديد در سالمندان كمتر است. عدسي چشم در اين سنين‌مات و زرد ميشود. اين مسأله كه بر توانايي تشخيص رنگ اشيا اثر مي‌گذارد بيشتر در مورد تشخيص رنگهاي سبز و آبي، در انتهاي طيف رنگها، صدق مي‌كند .تغيير فاصله كانوني چشم در افراد سالمند طولاني‌تر است و بنابراين سالمندان براي تغيير ديد يك شيء ازفاصله نزديك به فاصله دور و برعكس به زمان بيشتري نياز دارند.

همچنين تطابق عدسي چشم آنان براي ورود از يك فضاي روشن به محيط تاريك ويا برعكس به مدت زمان بيشتري نياز دارد؛ در نتيجه افراد سالمند ممكن است موقع خروج از اتاق و يا هنگام ورود به اتاق از يك راهروي تاريك اشيا و موانع را نبينند .

خوشبختانه مشكل ضعف بينايي، به عنوان يك مشكل جدي دائمي نيست و اين افراد با شرايط محيطي به ويژه فضاهاي آشنا در محيط سکونت خود عادت ميكنند.

اختلالات بينايي

۴-۱۱٫اختلال شنوايي

از جمله ناتوانايي‌هاي شايع در سالمندان ضعف شنوايي است. با افزايش سن، استخوان گوش داخلي قابليت رسانايي و حساسيت عصبي خود را از دست مي‌دهد و به تدريج توانايي شنيدن به خصوص در فركانس‌هاي بالا كاهش مي‌يابد.  ضعف شنوايي افرادسالمند بر ارتباطات آنها تأثير مي‌گذارد.گاهي اين مشكل سبب مي‌شود كه ديگران او را بي‌توجه بدانند كه امكان طرد از اجتماع براي آنها پيش خواهد آمد .به علاوه براي افرادي كه مشكلات شنوايي شديد دارند امكان استفاده از تلفن وجود ندارد. هر چند امروزه در بسياري از نقاط دنيا، با استفاده از پيغام‌گير نوشتاري تلفني كه پيام تلفني افراد را به صورت نوشتاري ثبت مي‌كند.مشكل ارتباط اين افراد باخانواده، دوستان و سايرين تا حدودي مرتفع شده است. افرادي كه مشكلات شنوايي كمتري دارند نيز مي‌توانند يك دستگاه تقويت كننده صدا)زنگ(را به دستگاه تلفن خود اضافه كنند .براي افراد ناشنوا نصب سيستم‌هاي هشدار دهنده در مواقع اورژانس(آتش‌سوزي و…(به صورت ابزارهاي ديداري و يا سيستم‌هاي هشدار دهند داراي ارتعاش ضروري است.

۴-۱۲٫دامنه دسترسي یک معلول

دامنه دسترسي در وضعيت نشسته و ايستاده بسيار متفاوت است .در زمان تغيير در فضاي خانه، اين تفاوت‌ها را در نظر داشته باشيد. سالمند يا فرد معلولي كه روي صندلي چرخدار نشسته است، از پهلو حداكثر تا ارتفاع ۱۳۷سانتيمتر و از جلو حداكثر تا ارتفاع ۱۲۲سانتي‌متر دسترسي دارد. كف دسترسي او نيز، از پهلو تا۲۳سانتي‌متر و از جلو تا حدود ۳۱سانتي‌متري سطح زمين است.

منبع:معمار آنلاین

اصول طراحی نما

اصول ایمنی در خانه سالمندان