تعریف سبک آذری

تعریف سبک آذری

سیک آذري، سبکی در معماري اسلامی ایران، منسوب به آذربایجان، مشهور به سبک مغولی ایرانی  مغول و مقارن با دورة حکومت ایلخانان بر ایران.با ورود مغولان )ایلخانی( این شیوه معمار ي آغاز گردید و تا زمان صفویه ادامه داشته است .

دلیل انتخاب اسم سبک آدری:

چون اولین بناها درتبریز احداث گردید به سبک آذري معروف است. دوره ي حکومت غازان خان را آغاز سبک آذري می دانند.

سبک آذري خود به دو شیوه قابل تفکیک میباشد:

 ? شیوه اول سبک آذري مربوط به دوره ي ایلخانی به مرکزیت تبریز با ویژگی هاي زیر:

?ساخت بناهاي سترگ و عظیم

?توجه به تناسبات عمودي بنا

?ساخت ایوان با پلان مستطیل شکل

?تنوع در ایوان سازي

?استفاده از تزئیناتی چون گچ بري، کاشی زرین فام و کاشی نقش برجسته

معماری به سبک اذری

 ? شیوه ي دوم سبک آذري مربوط به دوره ي تیموري به مرکزیت سمرقند با ویژگی هاي زیر

?ساخت ساقه (گلوگاه) بین فضاي گنبد و گنبد خانه.

?ایجاد سطوح ناصاف در تمامی بنا.

?استفاده از تزیینات کاشی معرق  )موزاییک کاري(

دوره ي تیموري اوج معماري سبک آذري می باشد

 ? نیارش در سبک آذري

در شیوه آذري تعریف سبک آذری دگرگونی ها در نیارش ساختمان رخ داد . در دوره نخست آن که در زمان آمیختگی شیوه ها ي پیشین با معماري بومی آذربایجان بود، از چفد کلیل آذري که در آن سرزمین روا یی بود . بهره گیري شد. این چفد در همه جاي ایران به همین نام به کار رفت.

در این شیوه) چفد چمانه ( نیز بسیار به کار رفت. در گنبدها ي دو پوسته گسسته ناري بهره گیري شد در این شیوه از این گنبد بسیار ساخته شد. چون افزون بر پوشاندن ساختمان، پاسخی به جنبه شکلی و نهادي نیز بود . بسیاري از ساختمان هاي خراسان بزرگ داراي این گنبد هستند.

 ? نحوه ساخت گند در سبک آذري

در این شیوه براي ساخت گنبد گسسته،  روي آهیانه گنبد دیوارهایی به نام خشخاشی در گرداگرد آن ساخته می شد که خود گنبد رو ي آنها سوار می شد . پایه)ساقه( گنبد به دو گونه ساخته می شد:

 (گریو) به مخروط زیرگنبد گویند.) و یا اربانه ( به معنی غربال آسیابان است و به استوانه زیر گنبد گویند که کوتاه تر از گریو است.

بلنداي گریو گاه به ده متر می ر سید. مانند گریو گنبد بارگاه مطهر حضرت امام رضا ع گنبدها ي مسجد گوهرشاد مشهد، مدرسه دودر مشهد، مسجد میر چخماق یزد، مقبره سلطان بخت آغا در اصفهان، مقبره شاه نعمت الله ولی درماهان کرمان ، گورامیر در سمرقند، مدرسه گوهر شاد هرات و بسیاري از ساختمان ها ي دیگر به گونه دوپوسته پیوسته نیز در برخی ساختمانها بهره گیره شده است، مانند: آرامگاه سید رکن الد ین یزد و مسجد ازیران وبرخی دیگر.

در این شیوه از چند گونه از تاق بهره گیري شده مانند تاق آهنگ، تاق کلنبو و تاق وتویزه که میان تویزه هاي آن به دو روش کجاوه و خوانچه پوش پر شده است . تاق آهنگ بیشتر در سمرقند و بخارا، براي پوشش ایوان، راهرو و برخی فضاهاي دیگر به کار رفته است .

تعریف سبک آذری

تاق و تویزه به گونه خوانچه پوش، در تنبی یا شبستان هاي بزرگ دو سو ي گنبد خانه مسجد جامع یزد به کار رفته و به و یژه از کاربندي براي پر کردن میان تویزه ها بسیار بهره گرفته شده است. به طور کلی کاربندي و بهره گیري از پیمون در فضاها در ا ین شیوه براي پد ید آوردن اند ام هاي همسان و یکنواخت در ساختمان و در پوشش ها برا ي فضاهایی که اندازه گوناگونی داشتند بوده است . نمونه ها ي بسیاري از کاربندي را می توان در پلان مدرسه غیاثیه خرگرد و آرامگاه شیخ جام و بسیاري از ساختمانهاي دیگر یافت ساختمان پایدارتر و نماسازي آن ماندگارتر در می آمد.

گنبد مراغه

 ? آرایه  در سبک آذري

در تعریف سبک آذری، نخست ساختمان با خشت یا آجر و سنگ لاشه یا کلنگی، با شتاب و به گونه زبره( بدون نما )سفت کاري می شد، سپس آمود و نماسازي به آن افزوده می شد که یا با پوسته اي از آجر، گره سازي آجري و گل انداز ورگچین بود یا با گچ، اندود و نقاشی روي آن می شد . گاه نیز گره سازي آجري با کاشی و گره سازي درهم (معقلی ) براي آمود به کار می رفت . کم کم از کاربرد آجر کاسته شد و جاي آن را کاشی (سفال لعابدار) وسفال نگارین یانگاره برجسته(مهري)گرفت.

یکی دیگر از گونه هاي آمود، کاشی تراش یا معرق بود که تا پیش از آن کمتر به کار رفته بود.

 ? کاشی تراش یا معرق کاري  در سبک آذري

کاشی تراش یا معرق کاري در این شیوه بسیار پیشرفت کرد . سپس در دوره دوم این شیوه بهره گیري از کاشی هفت رنگ و کاشی خشتی در برخی ساختمان ها باب شد

?بناهاي سبک آذري:

–شنب غازان 

– ربع رشیدي 

– رصدخانه ي مراغه

– ارگ علیشاه در تبر یز

–مدرسه و تکیه ي امیر چخماق 

– زندان اسکندریا مدرسه ي ضیاییه در یزد 

– مسجد جامع ورامین

–گنبد سلطانیه یا مقبره ي اولجایتو .

–حرم امام رضاع

–مقبره ي شیخ صفی الدین اردبیلی     ? لینگ پیشنهادی دانلود پلان مقبره ي شیخ صفی الدین اردبیلی

–مسجد کبود تبریز یا جهانشاه            ? لینگ پیشنهادی دانلود پلان مسجد کبود تبریز

–.مدرسه ي امامی اصفهان

–مسجد جامع یزد                            ? لینگ پیشنهادی دانلود پلان مسجد جامع یزد

– مسجدگوهرشاد

–مجموعه تاریخی سنگ بست

–مقبره شاه نعمت الله ولی در ماهان کرمان

– مدرسه ي غیاثیه خردگرد در خواف

– مسجد جامع عتیق شیراز 

– مقبره هارونیه در توس 

– گور امیر تیمور در سمرقند 

– مزار شیخ احمد جام در تربت جام             ? لینگ پیشنهادی دانلود پلان مزار شیخ احمد جام در تربت جام 

– مقبره ي سلطان بخت آغا در اصفهان

–مسجد و مدرسه ي طلاکار ي در سمرقند

–مجموعه ي آرامگاه ها ي شاه زند در سمرقند

– مدرسه گوهرشاد در هرات 

– مسجد بی بی خاتون در سمرقند 

– مدرسه ي میر عرب در بخارا

–کاروانسراي انجیره در جاده یزد – طبس 

– کاروانسرا ي چهار آباد درجاده ي نطنز – اصفهان

– پل قافلانکوه 

–منارجنبان

مثل همیشه همواره منتظره دیدگاه های شما خوبان هستیم 

»منبع: وب سایت تخصصی معماری – معمار آنلاینـ

همانطور که ما عاشقانه شما را دوست داریم ،و برای جمع اوری اطلاعات از وقت خود میگذرانیم از کاربران عزیز توقع داریم که برای ما کامنت های از جنس های انتقاد پیشنهاد راهنمایی و… با ما در میان بگدارن

–نظر شما در باره سایت ما چیست ؟
–پیشنهاد شما برای آموزش بعدی چیست ؟
–جای چه نکته ای در این مطلب خالی یافتید؟
–از بین این نکات، کدامیک برایتان جالب تر بود؟